Op deze pagina wil ik jullie graag een overzicht geven van gebouwen die bijzonder zijn en niet echt bekend. Ik deel graag deze kennis omdat ze absoluut het bezoeken waard zijn.

Ik heb een aantal jaren in Utrecht gewoond en heb daar alle tijd gehad enkele pareltjes te vinden.

Gertrudiskapel

 

250px-GertrudiskapelAan het Willemsplantsoen (tegenover hoog catharijne) staat de Sint-Gertrudiskathedraal. Deze kathedraal is gebouwd tussen 1912 en 1914 en is op zich een mooie kerk om te bezoeken. Het is echter modern. Een bijzonderheid is wel dat in het altaar zich meer dan zeventienhonderd relieken bevinden, opgeslagen in honderden doosjes. Onder deze relieken zou zich een stukje rib van de heilige Willibrord bevinden. Wat weinig mensen echter weten is dat links van deze kerk de Getrudiskapel staat.

De directe voorganger van de Sint-Gertrudiskathedraal is de Gertrudiskapel, een voormalige schuilkerk die bewaard gebleven is naast de huidige kathedraal. De schuilkerk werd hier in 1634 voor de voormalige parochie van de Geertekerk ingericht in een middeleeuws huis.

Bij het oudkatholiek schisma in 1723 sloot de parochie zich aan bij de Oudkatholieke kerk, evenals de 264px-Sint-GertrudiskathedraalJacobusparochie en de parochie van Maria Minor. De Gertrudiskapel werd verkozen tot kathedrale kerk van de Oudkatholieken.

De schuilkerk is een van de best bewaarde exemplaren in Nederland. Het huidige uiterlijk kwam vooral tot stand tijdens een verbouwing in 1697, waarbij de vloeren van het huis werden doorgebroken zodat er galerijen ontstonden. Van 1991 tot 1993 werd de schuilkerk voorbeeldig gerestaureerd.

 

Huis Zoudenbalch

 

Bakkerspoort
Bakkerspoort

Als je vanaf de Mariaplaats in Utrecht naar de Mariastraat loopt zie je rechts de Toegangspoort van het Huis Zoudenbalch. Dit wordt ook wel de Bakkerspoort genoemd.

Huis Zoudenbalch is een rijksmonumentaal pand in het centrum van de stad.

Het huis is rond 1467 ontstaan ter hoogte van de Donkerstraat en het bestaat uit meerdere, mogelijk nog oudere, delen. Aan de Mariaplaats/Mariastraat bevindt zich onder meer een rijksmonumentaal poortgebouw genaamd Bakkerspoort dat uit omstreeks 1475 dateert en eveneens bij het huis hoorde. Het huis is vernoemd naar het patriciërsgeslacht Zoudenbalch, vanuit de middeleeuwen een van de voornaamste families in de stad en naast dit huis tevens eigenaar van onder meer stadskasteel Oudaen. De 3e Buurkerksteeg, een steeg die vandaag de dag van het huis Zoudenbalch naar de Buurkerk voert, is reeds omstreeks 1460 ontstaan met Evert Zoudenbalch.

In 1903 raakte huis Zoudenbalch bij een brand ernstig beschadigd, hierbij werd vrijwel het gehele interieur verwoest.

Huis Zoudenbalch
Huis Zoudenbalch

In 1905 volgde een restauratie onder leiding van de architect Pierre Cuypers. Omstreeks 1964 volgde nog een restauratie gevolgd door een verbouwing in 2010.

 

 

 

Er zijn nog veel meer bijzonder zaken in Utrecht maar daar kom ik later op terug. Amsterdam is een stad die ik regelmatig bezoek. Naast de bekende toeristische bezienswaardigheden heeft deze stad ook een hoop verborgen pareltjes.

Ons’ Lieve Heer op Solder

 

Aan de Oudezijds Voorburgwal staat een statig herenhuis. Enkel het uithangbord onthuld dat zich hier museum ‘Ons’ Lieve Heer op Solder’ is gevestigd.

Ons’ Lieve Heer op Solder is een voormalige schuilkerk, gelegen aan de Oudezijds Voorburgwal in de binnenstad.

Oudezijds Voorburgwal 40
Oudezijds Voorburgwal 40

Deze kerk is ontstaan in de tijd na de Reformatie, toen katholieken geen openbare kerkdiensten meer mochten houden. Evenals vroeger de nabijgelegen Oude Kerk was deze schuilkerk aan Sint Nicolaas gewijd, maar stond bekend onder de namen Het Haantje en Het Hert. De naam Ons’ Lieve Heer op Solder dateert uit de 19e eeuw. De schuilkerk heeft meer dan twee eeuwen dienst gedaan totdat de grote nieuwe St. Nicolaaskerk tegenover het Centraal Station het verving. In 1888 is het toen als museum ingericht.

 

Gewoon grachtenhuis

Oudezijds Voorburgwal 40 lijkt een gewoon grachtenhuis. Het is een vier ramen breed woonhuis met een stoep en een gedeeltelijk houten onderpui met puibalk. Aan de puibalk kunnen we zien dat het pand 17e eeuws is; het dateert uit ±1630. De topgevel is in de 18e eeuw versoberd van een classicistische halsgevel in een tuitgevel. Bijzonder is dat zich aan de voorgevel geen hijsbalk bevindt. Aan de zijgevel, in de Heintje Hoeksteeg, vinden we een hijsinstallatie die vaak bij pakhuizen wordt toegepast: een windkast. In de steeg valt op hoe diep het pand is.

1661 – Inrichting als schuilkerk

Het huis werd in 1661 gekocht door kousenkoopman Jan Hartman. Hij liet het verbouwen en uit deze periode dateert het fraaie interieur.

Het pand staat in de eerste plaats bekend om zijn zolderkerk, gebouwd over de volle diepte van de zolders van het

Interieur
Interieur

huis aan de Oudezijds Voorburgwal en het daarachter gelegen huisje in de Heintje Hoeksteeg. In de zolder van het woonhuis is een rooms-katholieke kerk gebouwd. De kerkgangers kwamen binnen via een ingang aan het naast het pand gelegen steegje.

In de 18e eeuw was de schuilkerk al te klein. Ludovicus Josephus Reyniers, de pastoor van schuilkerk ‘Het Hert’, kocht daarom op 16 juni 1725 Vredenburgh, aan de overkant van de Oudezijds Voorburgwal, met het doel het te slopen en er daar een nieuwe, grotere schuilkerk te vestigen. Een paar dagen vóór de aankoop kreeg het bestuur van de Hervormde Kerk lucht van de transactie. Men lichtte de vroedschap in. Dat stak op 21 juni 1725 een stokje voor de plannen.

 

Haagsche Kluis

Zo komen we in Den Haag. Het bruisend centrum van de Residentie is het Plein. Zoals in 1668 als volgt omschreven:

 

(..)”Een heerlijck Pleyn, soo vol vermaek’lijckheden,
En kost’lichheyt, dat al die komen uyt de steden
Hier opgetrocken, en verwondert overstaen,
En twijffelen of ’s in een stadt of lusthof gaen.”

Jacob van der Does, 1668 (dichter en 1672 thesaurier van Den haag)

En ook hier is een gebouw waarvan niemand de exacte geschiedenis van kent. Het gaat om de Haagsche Kluis.

Haagsche Kluis
Haagsche Kluis

Gelegen op het hoflijk Haagse Plein in Den Haag tegenover de Tweede Kamer, roert u uw soep misschien wel op de plek waar Mr. Joseph Luns ooit zijn pen in de inkt doopte. De ruimtes waar de voormalige staatsman in de jaren ‘50 kantoor hield, roepen herinneringen op aan de plechtige sfeer van weleer. Een goede smaak kan onze oud minister van Buitenlandse Zaken niet ontzegd worden.

Plein 20 werd in 1905 in art-decostijl gebouwd voor commissionair in effecten H. Edersheim. Op de begane grond was zijn kantoor, in het souterrain was een kluis met een verzwaarde deur, gemaakt in Dordrecht. Boven de firma woonde de familie Edersheim.

De kluis in het souterrain van De Haagsche Kluis is te bezichtigen tijdens de Open Monumentendagen. In de 57574323_6_gsrUvoormalige kluis is nu de keuken van het restaurant.

Synagoge
Synagoge

Het pareltje hier is het “Tuinhuis”. De Tweede Wereldoorlog voorkwam dat het unieke Tuinhuis de oorspronkelijke bestemming hield: privé synagoge van de bankiersfamilie Edersheim. Hoe mooi de ruimte toen was, laat zich raden door de monumentale schouw en het hoge plafond met de beschilderde panelen.

Tot zover even het begin. Hou deze pagina in de gaten ik probeer met enige regelmaat deze pagina aan te vullen.

Bedankt voor het lezen.

Geef een reactie

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Close Panel