De overblijfselen van ’s werelds oudste muziekinstrumenten en de menselijke figuren suggereren dat muziek en artistieke afbeeldingen van de mensen kunnen voor het eerst in Duitsland zo’n 40.000 jaar geleden zijn ontstaan, zeggen onderzoekers.
Dit is twee tot drie millennia eerder dan eerder gedacht. Wetenschappers hebben behoefte aan een nauwkeurige tijdlijn van de gebeurtenissen in Europa om de ontwikkeling van de menselijke cultuur te begrijpen. Ze krijgen dit door koolstofdatering van objecten op archeologische vindplaatsen . Maar voor dit onderzoek waren er grote verschillen in de koolstof datering uit vele sites uit het stenen tijdperk in Europa.
Nu zijn er nauwkeuriger resultaten na analyse op de Oxford Radiocarbon Accelerator Unit waar men gebruik heeft gemaakt van nieuwe technieken om verontreiniging te verwijderen van de monsters. Het team suggereert dat de Zwabische Jura in het zuidwesten van Duitsland een belangrijke bakermat was in de ontwikkeling van de moderne menselijke cultuur in Europa.
“De mensen die deze artefacten gebruikten waren niet alleen anatomisch, maar gedragsmatig vergelijkbaar met ons.”
“We begonnen weer met behulp van verbeterde technieken in 2001, en we merkten iets heel interessants”, legt professor Tom Higham van de Universiteit van Oxford, hoofdauteur van een artikel gepubliceerd in het Journal of Human Evolution . “Toen we opnieuw voorwerpen dateerden waren de resultaten een stuk ouder dan we eerder dachten. Dit is het resultaat van het succesvol verwijderen van de verontreinigingen.” “Dus hebben wij gebruik gemaakt van dezelfde methoden op vindplaatsen met sporen van de eerste moderne mens. De resultaten waren veel consistenter dan bij voorgaande onderzoeken.” De meeste geleerden denken dat de overgang van een Neanderthaler-gedomineerde Europa naar de moderne mens zon 35.000 tot 45.000 jaar geleden is gebeurd.
Wetenschappers noemen dit het Aurignacien, toen de moderne mens zich verder ging verspreiden over heel Europa. Archeologen hebben bewijs gevonden voor de meer ontwikkelde artistieke expressie rond deze tijd, in plaats van alleen decoratieve patronen. Wat wetenschappers niet weten is hoe deze spreiding van mensen en ideeën is gebeurd. De bevindingen in Duitsland geven daarop wellicht een antwoord.
“Als mensen dit soort objecten gaan gebruiken, vertelt dat ons veel over cognitieve vaardigheden en ook de mogelijkheden voor misschien wel vroege vormen van spiritualiteit en religie,”
Terwijl de moderne mens kunst, muziek en mythologie in de Schwaben ontwikkelden, werden delen van Midden-en West-Europa nog steeds bewoond door Neanderthalers. De onderzoekers denken dat de vroege mens zich verplaatste naar de Schwabische Jura langs de Donau-corridor, voordat hij naar Italië en later naar Frankrijk. Wat verklaart waarom de Schwabische artefacten iets ouder zijn dan die van andere gebieden.
“De idee van de Donau-corridor werd zo’n tien jaar geleden voor het eerst voorgesteld. Het suggereert dat mensen langs deze rivier trokken en vormde een grens. Het idee is plausibel omdat mensen bronnen van water nodig. Higham zegt: “Er zijn verschillende vroege plaatsen langs de Donau, die dit idee ondersteunen.” De artefacten gevonden in de Duitse vestigingen zijn de oudste voorstelling van het menselijk lichaam die ooit is ontdekt. Professor Nicholas Conard van de Universiteit van Tübingen, die ook betrokken was bij de nieuwe analyse, vond de Venus van Hohle Fels in 2008. Het werd gebeeldhouwd uit een slagtand van een wolharige mammoet. Ook in grotten waren fragmenten van de oudste fluiten vervaardigd van bot opgegraven. Deze instrumenten waren in drie jaar tijd zorgvuldig gereconstrueerd.
“Als mensen dit soort objecten gaan gebruiken, vertelt dat ons veel over cognitieve vaardigheden en ook de mogelijkheden voor misschien wel vroege vormen van spiritualiteit en religie,” zegt Higham. “We zien zeer interessante artefacten zoals de leeuw mannen, dit waren beeldjes in de vorm van half mens, half leeuw.”
“De fluiten zijn gereconstrueerd. Ze waren bespeelbaar en de muziek is opgenomen. Ze klinken als fluiten. De mensen die deze artefacten gebruikten waren niet alleen anatomisch, maar gedragsmatig vergelijkbaar met ons.”
Zowel de fluiten en de Venus waren eens delen van een levend wezen, dit betekent dat ze kunnen worden gedateerd. Koolstofdatering is het meten van de hoeveelheid zware vorm van koolstof, C-14, in kleine monsters van de voorwerpen. C-14 wordt opgeslagen tijdens het leven van planten en doorgegeven aan dieren die ze eten. Zodra de plant dood wordt dat koolstof afgebroken en wordt niet vervangen. Daarom hebben oudere botten minder C-14, en kunnen wij hun leeftijd bepalen.
